Jak wygląda segregacja śmieci w Norwegii?

Segregacja śmieci w Norwegii nie jest kwestią mody lub tylko i wyłącznie wyborem osób, dla których ekologia ma duże znaczenie. Śmieci w Norwegii po prostu się segreguje i obecnie uczy się o tym w szkołach i przedszkolach od jak najmłodszych lat. Tak, jak większość wie, że nie powinno rzucać się papierków pod nogi, czy wyrzucać odpadków do lasu, tak większość mieszkańców kraju rozumie, że segregować śmieci trzeba.

Segregacja odpadów funkcjonuje w Norwegii dość dobrze, ale jak podkreślają osoby rządzące tym krajem i organizacje zajmujące się ochroną środowiska – cały czas jest wiele do zrobienia.

Przepisy

W Norwegii oprócz ogólnych przepisów obowiązujących w całym kraju ważne są również przepisy stanowione przez samorządy lokalne. Za odpady z gospodarstw domowych odpowiedzialne są jednostki samorządowe, działające na podobnych zasadach, co polskie gminy. Lokalni urzędnicy decydują m.in. o sposobie sortowania, a także są odpowiedzialni za zarządzanie odpadami. Wynikiem takiego podziału odpowiedzialności jest to, że w zależności od lokalizacji zasady, na jakich odbywa się sortowanie śmieci w Norwegii, mogą się różnić.

W aplikacji „Min renovasjon” znajdują się informacje o tym, kiedy i jakie odpady zostaną zabrane z danego domu. Tworzenie aplikacji i wielu stron to kolejny element ekologicznego podejścia w Norwegii.

Norweski rząd od wielu lat współpracuje ze środowiskiem biznesowym w kwestii segregacji odpadów oraz ich recyklingu. Podpisana w latach 90. umowa zakłada, że to firmy są odpowiedzialne za swoje odpady (takie jak np. opakowania produktów, które sprzedają). Wszystkie czynności powinny odbywać się w sposób przyjazny dla środowiska. Wynikiem takich przepisów jest m.in. to, że wiele firm ma własne spalarnie, czy składowiska odpadów.

Domowa segregacja śmieci w Norwegii

W większości kraju gospodarstwa domowe powinny sortować śmieci z podziałem na papier, odpady spożywcze, odpady mieszane, plastik, metal oraz szkło.

Pojemniki na papier, odpady spożywcze i śmieci mieszane znajdują się zazwyczaj w osobnych pomieszczeniach na terenach osiedli. Domy jednorodzinne posiadają własne kosze na odpady. Śmieci plastikowe, metal, szkło wyrzucane są do pojemników znajdujących się w punktach zwrotu, często zlokalizowanych np. koło supermarketów, w centrum miejscowości.

Odpady niebezpieczne (czyli np. opakowania po lakierze do włosów, farbach) baterie, żarówki itp. również oddaje się do specjalnych punktów zwrotu. Często można wyrzucić je do specjalnych pojemników np. w supermarketach i stacjach paliw. Niepotrzebne ubrania można wrzucić do specjalnych kontenerów, z których ubrania trafią do sklepów z odzieżą używaną oraz do potrzebujących. Odpady elektryczne można dostarczyć zarówno do najbliższej stacji recyklingu, jak i do miejsca, które sprzedaje dany produkt.

Pojemniki

W gminie, w której aktualnie mieszkam, wszyscy mieszkańcy otrzymują za darmo pojemniki na resztki żywności, odpady spożywcze. Oprócz tego worki na odpady spożywcze można za darmo dostać przy wejściach do sklepu, w bibliotekach, a na osiedlach często znajdują się w tym samym pomieszczeniu co kosze na śmieci.

Opłaty za zabieranie odpadów rozlicza się w mojej gminie razem z opłatami za wodę i kanalizację. Śmieci odbierane są co 2 tygodnie (odpadki spożywcze i śmieci mieszane), papier, opakowania kartonowe co 4 tygodnie. Roczny koszt wywozu śmieci dla domu jednorodzinnego w mojej okolicy to około 4000 nok (standardowy pojemnik).

Pant

Do zakupionych napojów, soków, piw w puszkach lub w butelkach automatycznie doliczana jest opłata za opakowanie z norweskiego pant. Ceny różnią się w zależności od rodzaju butelki, zazwyczaj około 3 nok.

Puste butelki oddaje się do specjalnych automatów i w ten sposób otrzymuje się zwrot kaucji za butelkę. Paragon, który drukuje automat, można wymienić na gotówkę, wykorzystać w trakcie zakupów lub automatycznie, klikając w jeden przycisk, przekazać na norweski Czerwony Krzyż (co jest równoznaczne ze wzięciem udziału w loterii z atrakcyjnymi nagrodami).

Plastik

W Norwegii bardzo dużo uwagi i dyskusji poświęca się ekologii, jednak wchodząc do sklepów w oczy od razu rzuca się ogrom plastiku na norweskich produktach. Szczelnie zapakowana w plastik jest większość warzyw i owoców, nie tylko tych z importu. W plastikowych opakowaniach znajdują się świeże rzodkiewki, marchewki, każda papryka owinięta jest szczelnie folią. Nie wygląda to dobrze. Ani zdrowo, ani apetycznie.

Odwiedzający pierwszy raz Norwegię, na pewno nie raz zadali sobie pytanie – ale o co chodzi z tym wszechobecnym plastikiem? Plastikowe opakowanie wg wielu specjalistów spowalnia proces psucia się, przez co zmniejsza się liczba marnowanego jedzenia. W ogólnym rozrachunku wychodzi to na plus dla środowiska, ponieważ produkcja sztucznych opakowań na warzywa i owoce wytwarza mniejszą ilość energii niż sama produkcja różnych artykułów spożywczych. Wielu ekspertów jest zdania, że powinno ograniczyć się plastik, ale na innych produktach. Na takich, na których są zbędne.

Śmieci

Jeżeli chodzi o kwestię plastiku na owocach i warzywach pocieszający jest fakt, że wg raportu Hold Norge Rent z 2018 roku, opakowania warzyw i owoców najczęściej są sortowane w odpowiedni sposób. Największym problem okazują się opakowania, których używa się podczas podróży, kiedy najwyraźniej część osób zachwycających się przepiękną norweską naturą, po prostu zapomina, że o naturę też należy dbać. Jakie odpady wg wyżej wspomnianego raportu znajduje się najczęściej w wodach, na plażach? M.in. opakowania po lodach, jednorazowe opakowania po sokach, napojach, opakowania po słodyczach oraz oczywiście mnóstwo petów.

Norweski plastik (uważany za plastik bardzo dobrej jakości) po zużyciu trafia do europejskich sortowni, gdzie dostaje drugie życie.

Liczby i ciekawostki

• Każdego dnia na ulice Oslo trafia około 2 ton śmieci. Największa ich część to resztki papierosów (pety), snus, kawałki plastiku oraz opakowania po słodyczach.
• Poddawanych recyklingowi jest około 40% odpadów. Celem Norwegii jest zwiększenie licby ponownie wykorzystywanych odpadów.
• Norweskie gospodarstwa domowe produkują średnio 426 kg śmieci/rocznie. W całej Norwegii rocznie wyrzucanych jest około 12 milionów ton śmieci.
• Aby otrzymać darmowe worki na śmieci, w mojej gminie wystarczy przywiązać pustą plastikową torbę do pojemnika na odpady. Przy kolejnej zbiórce zostanie dostarczona nowa rolka worków.
• W Norwegii tak samo, jak w Polsce organizowanych jest wiele akcji, podczas których wolontariusze, uczniowie szkół, sprzątają swoje otoczenie. Wydarzenia związane z oczyszczaniem różnych miejsc odbywają się w całym kraju. Popularne są również akcje sprzątania znanych szlaków turystycznych.
• Korzystając z formularza interntowego w łatwy sposób można zgłosić miejsca i osoby, które nielegalnie wyrzucają śmieci. Dotyczy to również śmieci na szlakach turystycznych.
• W Norwegii zachęca się do mycia plastikowych opakowań przed wyrzuceniem. Ułatwia to proces recyklingu. Jeżeli opakowania są mocno brudne i umycie ich wymaga zużycia dużej ilości wody, lepiej wtedy wyrzucić brudne plastiki.
• Opakowania plastikowe na przykład po kosmetykach, wykorzystuje się do wyprodukowania rur kanalizacyjnych.
• W Norwegii również organizowane są zbiórki śmieci wielkogabarytowych. I tak samo, jak w Polsce jest to święto dla łowców antyków i oryginalnych mebli.

Słowniczek

Na koniec mały słowniczek przydatnych zwrotów związanych z odpadami, dla wszystkich, którzy wybierają się do Norwegii.

• søppel – śmieci
• matavfall – odpady spożywcze
• plastemballasje – opakowania plastikowe
• papir – papier
• drikkekartong – kartony po napojach, sokach
• restavfall – odpady mieszane
• påleggsemballasje – opakowania po wędlinach, serze itp.
• aluminiumsemballasje og aluminiumsfolie – opakowania i folie aluminiowe
• rengjøringsmidler – opakowania po środkach do sprzątania
• lyspærer, lysstoffrør og sparepærer – różnego rodzaju żarówki
• bleier og bind – pampersy, podpaski
• glassemballasje – szklane opakowania
• metallemballasje – metalowe opakowania
• elektrisk/elektronisk avfall – elektryczne/elektroniczne odpady
• farlig avfall – niebezpieczne odpady
• klær og sko – ubrania i buty
• teposer, kaffegrut og kaffefilter – torebki po herbacie, filtry po kawie
• isopor – styropian
• drikkeglass og tallerkner – szklanki i talerze

Więcej o ekologii w Norwegii do przeczytania tutaj >>>